W krajach skandynawskich postać kozła wiąże się z wielowiekową tradycją bożonarodzeniową. To właśnie kozioł (Julbock) przynosił tam dzieciom podarki świąteczne i to dużo wcześniej, zanim zaczął to robić Święty Mikołaj. Dlatego też, dla przypomnienia starej tradycji, od 1966 roku na centralnym placu miasta Gävle co roku stawiany jest słomiany kozioł.
Pojawianie się słomianego kozła od 49 lat nie jest jedyną tradycją w tym mieście. Z równym bowiem zapałem przeprowadzane są na kozłach akty wandalizmu. Za podpalenie lub próbę podpalenia słomianej figury kilka osób trafiło już do więzienia.
Oto smutne kalendarium kozła:
1966 rok: Po raz pierwszy wzniesiono 13-metrowego słomianego kozła. Ważył 3 tony. Kosztował 10 000 SEK. Spłonął w noworoczną noc. Na szczęście kozioł był ubezpieczony i finansujący przedsięwzięcie, Harry Ström, otrzymał zwrot pieniędzy.
1968 rok: Zbudowano ogrodzenie wokół kozła, ponieważ dzieci bawiły się w nim w chowanego. Podobno jakaś para uprawiała w nim seks.
1969 rok: Spłonął w Sylwestra
1970 rok: Kozioł spłonął 6 godzin po jego ustawieniu. Ustawiono kolejnego kozła - z trzciny.
1971 rok: Grupa biznesmenów (The Southern Merchants) dotychczas finansująca figurę kozła wycofała się z inwestycji z powodu ciągłych podpaleń. Inicjatywę przejął The Natural Science Club. Ich kozioł był 2-metrowy.
1972 rok: Kozioł zawalił się na skutek sabotażu.
1974 rok: Spalony.
1976 rok: Rozwalony przez samochód.
1978 rok: Kozioł został rozwalony na kawałki.
1979 rok: Kozioł spłonął zanim jeszcze go ukończono. Kolejnego kozła wykonano z materiałów ognioodpornych. Został rozwalony na kawałki.
1980 rok: Spłonął w Wigilię Bożego Narodzenia.
1982 rok: Spłonął 13 grudnia.
1983 rok: Zniszczono nogi kozła.
1984 rok: Spłonął 12 grudnia.
1985 rok: 12,5-metrowy kozioł zbudowany przez Natural Science Club po raz pierwszy trafił do Księgi Rekordów Guinnessa. Kozła chronił 2 metrowy metalowy płot, ochroniarze oraz żołnierze z 14 Pułku Piechoty. Kozioł spłonął w styczniu.
1986 rok: The Southern Merchants ponownie włączyli się w inicjatywę budowy kozła. Zostały postawione 2 kozły, ten duży spłonął noc przed Wigilią.
1987 rok: Zbudowano kozła z materiałów ognioodpornych. Spłonął tydzień przed Świętami.
1988 rok: Nic się nie wydarzyło z kozłem, ale po raz pierwszy można było obstawiać los kozła u angielskich bukmacherów.
1989 rok: Kolejny raz kozioł spłonął zanim go do końca go zbudowano. Postawiono nowego kozła - spłonął w styczniu. W marcu stanął tu kolejny kozioł - tym razem dla zdjęć do filmu szwedzkiego "Black Jack".
1991 rok: Do kozła dołączyły sanie z reklamą - okazało się, że ustawiono je tam nielegalnie. Kozioł spłonął rankiem w Wigilię, następnie został zrekonstruowany i przewieziony do Sztokholmu jako część kampanii protestacyjnej przeciwko likwidacji 14 Pułku Piechoty.
1992 rok: Postawiono 2 kozły. Kozioł The Southern Merchants spłonął 8 dni po jego postawieniu. Tej samej nocy również spalono kozła The Natural Science Club. Ten pierwszy został zrekonstruowany, ale spalono go 20 grudnia. Sprawca tych trzech podpaleń został ujęty i trafił do więzienia.
1993 rok: Po raz kolejny wpisano kozła do Księgi Rekordów Guinnessa. Kozioł The Natural Science Club mierzył 14,9 metra. Strzegli go taksówkarze oraz szwedzka Gwardia Krajowa.
1995 rok: Obywatela Norwegii skazano za próbę podpalenia kozła. Sam kozioł spłonął w bożonarodzeniowy poranek.
1996 rok: Kozła po raz pierwszy monitorowano przez kamery internetowe online. Nic się nie wydarzyło.
1997 rok: Kozioł The Southern Merchants został zniszczony przez fajerwerki. Kozioł The Natural Science Club również został zaatakowany, ale skończyło się na niewielkich uszkodzeniach.
1998 rok: Spłonął 11 grudnia, pomimo silnej śnieżycy. Został odbudowany.
1999 rok: Spłonął kilka godzin po tym, jak został wzniesiony. Zrekonstruowany przed 13 grudniem. Kozioł The Natural Science Club również został spalony.
2000 rok: Spłonął kilka dni przed Sylwestrem. Kozioł The Natural Science Club został wrzucony do rzeki Gavleån.
2001 rok: 51-letni obywatel USA, turysta z Cleveland w stanie Ohio, Lawrence Jones, został aresztowany za podpalenie kozła. W sądzie przekonywał, że myślał, iż podpalanie kozła jest prawnie dozwolone. Został skazany na 18 dni więzienia i grzywnę w wysokości 100 000 koron szwedzkich (ok. 15 000 $). Jones po zwolnieniu z więzienia wyjechał do USA i nie zapłacił grzywny. Kozioł The Natural Science Club również został spalony.
2002 rok: 22-latek ze Sztokholmu próbował podpalić kozła Southern Merchants, ale skończyło się na niewielkich uszkodzeniach. W dzień Św. Łucji (13 grudnia) kozioł był strzeżony przez szwedzką osobowość radiową i telewizyjną, Gerta Fylkinga.
2003 rok: Spłonął 12 grudnia.
2004 rok: Spalony 21 grudnia, zaledwie trzy dni przed Wigilią. Straż pożarna przybyła bardzo szybko, ale nie udało się uratować kozła. Nie rekonstruowano go już tego roku.
2005 rok: Spalony przez nieznanych wandali w strojach Świętego Mikołaja i Piernikowego Ludzika. Wystrzelili płonącą strzałę w kozła 3 grudnia o 21:00. Kozioł został zrekonstruowany w dniu 5 grudnia. W cotygodniowej audycji telewizyjnej "Efterlyst" w dniu 8 grudnia pojawił się apel o pomoc w schwytaniu sprawców podpalenia.
2006 rok: 15 grudnia o 3:00 w nocy podpalacz oblał prawą przednią nogę kozła benzyną i podpalił. Ucierpiała jedynie ta noga, którą zresztą rankiem naprawiono. Kozioł The Natural Science Club został spalony 20 grudnia po północy przez nieznanych sprawców. W nocy 25 grudnia pijany mężczyzna wspiął się na kozła The Southern Merchants. Zanim przyjechała policja, człowiek zszedł z kozła i uciekł. Nie próbował go podpalać. Kozioł The Southern Merchants "przeżył" Sylwestra, został zdemontowany 2 stycznia.
2007 rok: Kozioł The Natural Science Club został przewrócony w dniu 13 grudnia, a spłonął w nocy 24 grudnia. Kozioł The Southern Merchants przetrwał. Zarówno w 2006 jak i 2007 roku słoma została nasączona ognioodpornymi chemikaliami.
2008 rok: 16 grudnia kozioł Natural Science Club został zdewastowany, a następnie usunięty. W dniu 26 grudnia próbowano spalić kozła Southern Merchants, ale grupa przechodniów ugasiła pożar. Kozioł spłonął następnego dnia.
2009 rok: W nocy 7 grudnia próbowano podpalić kozła SM. 11 grudnia nieznani sprawcy przeprowadzili nieudaną próbę wrzucenia kozła NSC do rzeki. 14 grudnia ktoś przy pomocy wózka ukradł kozła NSC. 24 grudnia o 4:00 rano kozioł SM został spalony, pomimo zalegającej na nim grubej warstwy śniegu. Dwie kamery internetowe online, które monitorowały kozła, zostały unieruchomione przez hakerów tuż przed podpaleniem.
2010 rok: W nocy 2 grudnia podpalacze podjęli nieudaną próbę spalenia kozła NSC. W dniu 17 grudnia szwedzki serwis informacyjny podał, że jednemu ze strażników, których zadaniem była ochrona kozła SM, oferowano zapłatę za opuszczenie stanowiska. Kozioł miał być skradziony przy pomocy śmigłowca i przewieziony do Sztokholmu. Oba kozły przetrwały i zostały rozebrane na początku stycznia 2011 roku.
2011 rok: Kozioł został ustawiony 27 listopada. Strażacy polali kozła wodą w nadziei, że mróz utworzy powłokę z lodu, która uniemożliwi spalenie kozła. Łagodna pogoda sprawiła, że lód się roztopił, a kozioł został spalony rankiem 2 grudnia.
2012 rok: Kozła ustawiono 2 grudnia, spłonął 12 grudnia tuż przed północą.
2013 rok: Podobnie jak w 2006 i 2007 roku, słoma wykorzystana do budowy kozła została nasączona ognioodpornymi chemikaliami, aby zapobiec spłonięciu w przypadku podpalenia kozła. Uroczysta inauguracja ustawienia kozła odbyła się 1 grudnia. W dniu 21 grudnia kozioł spłonął.
2014 rok: Miały miejsce co najmniej 3 próby podpalenia kozła, ale przetrwał i został rozebrany 29 grudnia.
2015 rok: Kozioł powstał 26 listopada, został ustawiony 29 listopada. Spłonął 27 grudnia.
Cdn.
Źródła:
1,
2
Dobra, dobra. Chwila. Chcesz sobie skomentować lub ocenić komentujących?
Zaloguj się lub zarejestruj jako nieustraszony bojownik walczący z powagą